FNV: ‘OVERHEID, TREED OP TEGEN WERKGEVERS DIE REGELS OVERTREDEN’

De FNV stapt uit de SER-commissie Gevaarlijke Stoffen op de Werkvloer als de overheid niet strenger optreedt tegen werkgevers die de regels overtreden. Dat zei FNV-vicevoorzitter Kitty Jong op Workers Memorial Day, 28 april, waarop wereldwijd mensen worden herdacht die door hun werk zijn overleden.

Workers Memorial Day begon dit jaar met het leggen van een krans door FNV-voorzitter Tuur Elzinga en algemeen bestuurder Gerben van der Meulen bij het Centraal Vakbondshuis in Utrecht. 's Middags was er een symposium waarop vicevoorzitter Kitty Jong scherpe kritiek uitte op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Arbeidsinspectie omdat zij naar haar mening te laks optreden bij gevaarlijke arbeidsomstandigheden. Dat kwam goed uit, want op de eerste rij zat Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Jong: '4.100 doden per jaar door aandoeningen door werk, ruim 3.000 daarvan door kankerverwekkende stoffen, 30.000 werknemers die een beroepsziekte oplopen en 200.000 ernstige ongevallen op de werkplek in Nederland, elk jaar weer. Het zijn schrikbarende, niet te bevatten cijfers en voor de FNV volstrekt onacceptabel.'

Niet door de vingers zien

Voor Jong is het duidelijk wat er moet gebeuren: 'Bedrijven moeten zich eindelijk aan de regels houden. Zo registreren ze vrijwel niets over de blootstelling van hun werknemers aan gevaarlijke stoffen. Hoe moeten ze dan voorkomen dat mensen hiermee in aanraking komen? Ze voeren te weinig inventarisaties en evaluaties uit van risico’s binnen hun productieproces, terwijl die wel verplicht zijn. Niets doen moet niet langer door de vingers worden gezien. Maar opeenvolgende kabinetten Rutte probeerden door vriendelijke campagnes bedrijven te verleiden tot het nemen van preventiemaatregelen waartoe ze gewoon wettelijk verplicht zijn.'

Genoeg gepolderd

Voorkomen is beter dan genezen. Kitty Jong: 'Echte preventie houdt in dat werkgevers kankerverwekkende stoffen zoveel mogelijk proberen te vervangen door minder schadelijke stoffen. Ook moeten de grenswaarden die het maximum van een gevaarlijke stof aangeven waarmee iemand in aanraking mag komen, omlaag. Dat gebeurt helaas niet of nauwelijks en de Arbeidsinspectie speelt daar onvoldoende een rol in.' Voor de FNV is het aanleiding om, als er voor 1 juli niets verandert, uit de SER-commissie Gevaarlijke Stoffen op de Werkvloer te stappen. Jong: 'Daarmee houdt de commissie feitelijk op te bestaan en geven we de verantwoordelijkheid voor de vaststelling van de grenswaarden terug bij de minister. We hebben genoeg gepolderd op arbeids­omstandigheden. Wereldwijd vallen er miljoenen doden op het werk of als gevolg van werk. Dat gebeurt niet alleen in verre buitenlanden, bijvoorbeeld in de textielindustrie in Bangladesh of bij de bouw van voetbalstadions in Qatar, maar duizenden ook gewoon in ons eigen land.'

Na vele jaren

Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid verklaarde dat gezond werk uiteraard de norm zou moeten zijn in Nederland. 'Een deel van het probleem is dat de gevolgen van gevaarlijke werkomstandigheden zich pas na vele jaren kunnen openbaren. Als je vandaag in asbest staat te boren, of iets staat te schuren waar chroom-6 in zit, dan hoef je daar morgen geen last van te hebben. De ellende komt bij de meeste mensen pas veel later. Van de 3.000 mensen die overlijden door gevaarlijke stoffen gebeurt dat bij 80 procent pas als ze gepensioneerd zijn.'

Tegemoetkomingsregeling

In mei 2020 bood de commissie Vergemakkelijking Afhandeling Beroepsziekten onder leiding van oud-FNV-voorzitter Ton Heerts het rapport ‘Stof tot nadenken’ aan het kabinet aan. Een van de aanbevelingen: er moet een regeling komen die mensen die door hun werk ziek zijn geworden financieel tegemoet komt. Op Workers Memorial Day 2022, twee jaar na het uitkomen van het rapport, maakte minister Van Gennip bekend dat ze de aanbeveling overneemt. ‘De tegemoetkomingsregeling lijkt op de regelingen voor asbestslachtoffers en mensen met de schildersziekte OPS. Zo wordt het bedrag even hoog. Op dit moment is dat iets meer dan 22.000 euro. En er zal geen verjaring gelden. Ook als je in de jaren 70 ziek bent geworden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen en dat kunt aantonen, kom je in aanmerking voor de tegemoetkoming. De regeling komt ook niet in de plaats van schade­vergoedingen. Als je een tegemoetkoming hebt ontvangen, kun je nog steeds je werkgever of opdrachtgever aansprakelijk stellen.' Van Gennip benadrukte dat het 'niet nog eens twee jaar moet duren' voordat de regeling van kracht is. 'Ik hoop u volgend jaar op Workers Memorial Day te kunnen vertellen dat er al heel veel aanvragen zijn verwerkt en tegemoetkomingen zijn overgemaakt.'