‘WE KUNNEN DE WERELD VERANDEREN. HET KAN’

Donald Pols en ‘zijn’ Milieudefensie wisten afgelopen mei bij de rechter af te dwingen dat Shell zijn wereldwijde CO2-uitstoot drastisch moet verminderen. Een spraakmakende mijlpaal in de strijd tegen klimaatverandering en voor een rechtvaardige CO2-arme economie. ‘Niet langer dralen, maar aan de slag’.

Als jongetje groeide Donald Pols (49) op in de weidse wildernis van Zuid-Afrika. Altijd buiten. Blote voeten. Magisch noemt hij de momenten bij ochtendgloren en avondschemering - als hij zo dicht mogelijk bij de dieren in het wild probeerde te komen en de afstand bijhield in een schriftje. Als ‘boskind’ ondervond hij ook de onbarmhartige kant van de natuur. Tijdens lange perioden van droogte, als de runderen rondom de boerderij crepeerden en loeiden om water - dat er niet was. De kadavers. Wat heeft hij toen hij op zijn negentiende naar Nederland emigreerde van dat boskind meegenomen?

‘De liefde voor de natuur en ook het besef dat we ervoor moeten zorgen’, zegt Pols. ‘Dat we samen verantwoordelijk zijn voor een leefbare samenleving. Vooral ook voor de volgende generaties. Die droogte in Zuid-Afrika krijgen we hier ook als we niets doen. Daarnaast heb ik de drijfveer om onrechtvaardigheid aan te pakken van jongs af aan gevoeld. Als je opgroeit in een onrechtvaardige samenleving, in een systeem van apartheid, wordt rechtvaardigheid een thema.’

Klimaat en onrechtvaardigheid vormen de rode draad in je leven?

‘Jazeker. Mijn liefde voor de natuur maakt dat ik me altijd heb ingezet om draagvlak te creëren om klimaatverandering te keren. Draagvlak is het sleutelwoord. Tijdens de vreedzame opstand tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika zag ik wat de kracht van mensen kan veroorzaken: een enorme veranderingsmacht. Grote maatschappelijke veranderingen zijn mogelijk als mensen zich verenigen. Het kan, zag ik.’

Eind juni 2021. Een lachende man met hoed die overloopt van vreugde, iedereen om de hals vliegt en felicitaties ontvangt. Had je verwacht dat de rechter Milieudefensie in het gelijk zou stellen? En Shell in 2030 zijn CO2-uitstoot, in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs, met 45 procent verminderd moet hebben ten opzichte van 2019?

‘We wisten dat we sterk stonden, hadden met het hele team drie jaar onderzoek gedaan en waren enorm gedreven. Een flink aantal maatschappelijke organisaties en ruim 17 duizend mede-eisers steunden ons. Na twee jaar procederen was die uitspraak zó’n ontlading. Ga maar na: voor het eerst in de geschiedenis moet een multinational zich aan regels houden en verantwoordelijkheid nemen voor het tegengaan van klimaatverandering. Sinds 1602 toen de VOC als eerste multinational in Amsterdam werd opgericht konden deze giganten zonder enige regulering van overheidswege hun gang gaan. Tot nu. Als je bedenkt dat de 25 grote multinationals verantwoordelijk zijn voor de helft van de wereldwijde CO2-uitstoot, is deze uitspraak enorm belangrijk en hoopgevend. Over het hoger beroep dat Shell aantekende zijn we ook optimistisch. We helpen nu organisaties in andere landen om soortgelijke rechtszaken aan te spannen.’

David tegen Goliath?

‘We werden inderdaad versleten voor groene gekkies. Toch hebben we in vijf maanden tijd twee zaken tegen Shell gewonnen. Want ook voor de olielekkages in 2004-2007 in Nigeria heeft de Nederlandse rechter Shell aansprakelijk gesteld. Eindelijk is er rechtvaardigheid en compensatie voor burgers daar. Tot nu toe interesseerde het Shell geen bal welke milieuschade werd aangericht.’

Tekst gaat verder onder de foto

Donald juicht na de uitspraak van de rechtbank in de klimaatzaak tegen Shell, waarin de rechter stelt dat Shell de CO2-uitstoot meer moet terugdringen.